Чомчуук саас уйата – биһиги Күнчээммит Ороссолуода нэһилиэгин “Күнчээн” уһуйаанын 45 сылын көрсө

1972 сыллаахха тохсунньу ыйга  Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Ороссолуода нэһилиэгэр бастакы 25 миэстэлээх уһуйаан “Күнчээн” диэн аатанан арыллыбыта.

Манна бастакы сэбиэдиссэйинэн Ларионова Калисфена Степановна улэтин саҕалаабыта. Саҥа аһыллыбыт уһуйааҥҥа  материальнай базата хаҥыырыгар элбэх сыратын биэрбитэ, саҥа тэриллибит коллективы улэҕэ коҕүлээбитэ. Ону тэҥэ бастакы иитээччилэринэн, оҕолору кэрэҕэ, үтүөҕэ угуйан улэлээбиттэрэ, Муксунова Светлана Дмитриевна уонна Павлова Наталья Николаевна,  иитээччи көмөлөһөөччүлэринэн Дьячковская Евдокия Демьяновна уонна Григорьева Мария Николаевна үлэлээбиттэрэ.

Бу сылларга оҕолору эт – хаан өттүнэн, төрөөбүт тылын сайыннарыыга сүрүн болҕомто ууруллубута. Оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах  оҕолорго нуучча тылын үөрэтии саҕаламмыта. Физкультурнай площадка, группаҕа дьарыктаныыга уонна иллэҥ кэмҥэ туһаныллар спортивнай тэриллэр эбии оҥоһуллубуттара. Рижскай метод,  гимнастика, салгын, уу ванналарын сөптөөхтүк туһаныы оҕолор ыалдьар түбэлтэлэрин лаппа аҕыйаппыта.

Оройуоҥҥа ыытыллыбыт эстетическай көрүүгэ кыттан уһуйаан ис – тас көрүҥэ биллэрдик тупсубута: көҕөрдүү үлэтэ ыытыллыбыта, көрдөрөр былакааттар саҥардыллыбыттара, дьарыктаныыга туттуллар нагляднай пособиялар эбии оҥоһуллубуттара. Ити  түмүгэр детсад коллектива улуус почетнай грамотатынан наҕараадаламмыта.

Уһуйаан төрөппүтү кытта ситимнээхтик үлэлиир сыалтан  «Эдэр төрөппүттэр» кулуубу  тэрийэн үлэлэппиттэрэ. Онно төрөппүттэри кытта аһаҕастык кэпсэтии, сүбэ-ама биэрии, практическай дьарыктар, саҥа ыаллары бастакы оҕолорунан эҕэрдэлээһин курдук туһалаах үлэлэр ыытыллыбыттара. Оҕону айылҕаны кытта билиһиннэриигэ ситимнээх үлэ баран, сайын оҕолор оҕуруот аһын үүннэриинэн, сибэкки олордуутунан дьарыктаналлара.

Национальнай оскуола концепциятыгар олоҕуран оҕону кыра эрдэҕиттэн  төрөөбүт норуотун тылын, культуратын, сиэрин-туомун,  өбүгэлэр үгэстэрин билиһиннэриигэ уонна үөрэтиигэ үлэлэр барбыттара.

Боһүөлэк иһигэр ыытыллар күрэхтэргэ куруутун бастакы күөҥҥэ сылдьарбыт.   Сүөһү эбии аһылыгын бэлэмнээһиҥҥэ таһаарыылаахтык үлэлээн  «кыһыл көмүс» хотуурунан, «Иж-юпитер» мотоцикл фондатынан, махтал суругунан, грамоталарынан совхоз дирекциятын аатыттан наҕараадаламмыппыт.

Үлэлээбитим тухары төһөлөөх элбэх араас хабааннаах көрсүһүүлэр, мунньахтар, концертар  тэрээһиннэр ааспыттара буолуой? Саамай умнуллубат түгэнинэн буолбуттара үөрэх миниистэрэ Габышева Ф.В. ыалдьыттааһына уонна оҕолорбут сайдалларыгар 10 тыһ. солк. оонньуур атыылаһан бэлэхтээбитэ, үөрэх министерствотын оскуола иннинээҕи саастаах оҕолор  отделын сэбиэдиссэйэ Колосова Е.Н. научнай салайааччыннан салайан уһуйааммыт сайдарыгар улахан күүс буолбута. Нэһилиэкпит көһүүтүнэн сибээстээн Саха сирин президена Штыров В.А. кэлэ сылдьан биһиги уһуйааммытын  көрөн сүрдээҕин сөхпүтэ. 19 үйэ саҕаланыыта тутуллубут дьиэни оҕо бары өттүнэн сайдарыгар бары усулуобуйаны тэрийбит,  үлэлэригэр бэриниилээх коллектив баарын бэлиэтээбитэ. Ити барыта айылҕаттан айдарыылаах иитээччилэр Белолюбская А.И, Игнатьева П.И., Сивцева Е.Д.. Копылова М.П., Соловьева В.А. туох баар ыытыллар үлэлэргэ, дьиэлэрин уоттарын умнан туран кэнчээри оҕолор сайдалларын туһугар үлэлэрин ситиһиилэрэ, онон кинилэринэн киэн туттабын, астынабын.  Бары өттүнэн сайдыылаах, саҥаттан саҥа сүүрээннэри уһуйаан үлэтигэр киллэрбит, сайыннарбыт киһибит, таһаарыылаах үлэтин иһин Саха республикатын президенын гранынан наҕараадаламмыт  Сивцева Е.Д. буолар.

Хайа да уһуйааҥҥа  тех. үлэһиттэрэ суох сайдыы барбат. Олесова Е Г.. Сивцева М.Д.,  Андреева К.К., Владимирова А.З., Владимирова Л.Н., Антонова К.С.,  Степанова А.С. уо.д.а. оҕолуу чэпчэки санаалаах, үөрэ – көтө сылдьар, ыарахан үлэттэн иҥнибэт, саха дьахтарын сиэринэн сэмэй, куруук сүбэлии-амалыы сылдьар, ыллыктаах тыллаах далбар хотуттар этилэр. Билигин да бэриниилээхтик үлэлии сылдьаллар Петрова М.И., Грирорьева С.А., Игнатьева А.И.

        Коллективым биир түмсүүлээх буолан төһө да уокка умайдарбыт, ууга да бардарбыт, араас мэһэйдэри туораан, саҥа аныгылыы таас уһуйааммытыгар, билигин Ороссолуода орто оскуолатын, директор Никифоров    Николай Лукич салайыытынан кырачаан оҕолору сырдыкка-кэрэҕэ угуйан,  сылаас, истиҥ сыһыаммытынан,  инники олохторугар эт-хаан, өй-санаа өттүнэн сайыннаран, үлэһит бастыҥа, киһи үтүөтэ буолан тахсалларыгар кыһаллан, иитии-үөрэтии чэпчэкитэ суох үлэтигэр бары кыһамньыбытын сатабылбытын кыахпытын билиибитин-көрүүбүтүн биэрэн туран үлэлии-хамныы сылдьабыт.   

 Суруйда: Мартынова Акулина Константиновна