Улуустааҕы «Окно в науку» оскуола иннинээҕи саастаах о5олорго аналлаах чинчийэр ааҕыылар 10 сыллаах үбүлүөйүн көрсө
Оҕо бэйэтэ тутан - хабан оҥорбут үлэтиттэн астынар, билиитэ-көрүүтэ кэҥиир, тылын саппааhа байар, кэпсиир дьоҕура сайдар.
Ороссолуода «Кунчээн» уhуйаана 2007 сылтан, сылын аайы тэрээhиннээхтик улуустааҕы «Окно в науку» оскуола иннинээҕи саастаах о5олорго аналлаах чинчийэн аа5ыылары ыытар. Манна о5олор кэтээн, чинчийэн көрбүт улэлэрин арыйан кэпсииллэр, опыттарын уллэстэллэр. Оскуолаҕа да баран бу улэлэрин салҕыы кэҥэтэн дьарыктаналлар, араас таhымнаах ааҕыыларга кытталлар, ситиhиилэнэллэр. Бастакы дакылаат аахпыт оҕолор билигин оскуоланы бүтэрэн, номнуо устудьуон буолан Республикабыт, Россиябыт араас куораттарыгар ситиһиилээхтик үөрэнэ, төрөөбүт улуустарыгар үлэлии-хамныы сылдьаллар.
Бастакы ааҕыылар салайааччыларынан Сивцева Елена Дмитриевна 2002 с. Белолюбская Алла Ивановналыын «Юный агроном» диэн РЭП проегынан үлэни саҕалаабыттара, онно оҕолору кытта үлэ биир көрүҥүнэн түһүктэринэн сиэттэрэн стендовай дакылааттары оҥорон, оҕолорунан кэпсэттэрэллэрэ. Аан маҥнай бу тэрээһин туһунан санаа, этии быһыытынан “Күнчээн” оҕо уһуйаанын сэбиэдиссэйигэр Мартынова А.К. тахсыбыта. Илиинэн уруһуйдаан оҕуруот аһын тиэмэтигэр «Буору хайдах оҥоруу», «Оҕуруот аһа үүнэригэр туох усулуобуйа нааданый», оҕурсу, помидор, перец, буорга үүнэр оҕуруот астара, приправа оттор туhунан дакылааттар буолбуттара.
Муус устар ый 21 күнүгэр 10 сыллаах үбүлүөйдээх тэрээһиҥҥэ Мэҥэ-Хаҥалас улууһуттан 33 иитиллээччи, 20 уһуйаантан кэлэн кыттыыны ыллылар.
Дакылааттар ордук кэтээн, оҥорон көрөр, айар-дьоҕуру сайыннарар, билии-көрүү хайысхаларыгар аналлаахтар. Бырайыактар барыта стендовай дакылаат быһыытынан туруоруллан ааҕылыннылар. Олус интэриэһинэй ис хоhоонноох, оскуола иннинээҕи саастаах оҕолор интэриэстэригэр сөп түбэһэр, кырасыабай гына оҥоһуллубуттарын киһи хараҕа үөрэ эрэ көрөр. Оҕолор олус бэлэмнэнэн, тиэмэлэрин арыйан, дакылааттарын ис хоһоонун чинчийэн, үөрэтэн, эрэллээхтик боппуруостарга эппиэттээтилэр. Саамай үчүгэй бэлэмнээх «Кэнчээри» Өлөчөй, «Олимпионик» Төҥүлү, «Хомусчаан» Хаптаҕай, «Мичил» уонна «Кэнчээри» Майа, «Сказка» Аллараа-Бэстээх, “Куоласчаан” Тумул, Наахара, Ороссолуода уһуйааннара буоллулар.
Лауреаттар:
I степени - Билюкин Сарыал доклад «Биллибэт суруктар кистэлэҥнэрэ» д/с “Кэнчээри” с.Елечей
II степени- Филиппова Диана доклад “Чэгиэн иһэр уу” ЦРР д/с “Мичил” с. Майя
III степени –Шестаков Игнат доклад “Аҕам суолунан” ЦРР д/с “Олимпионик” с.Тюнгюлю.
Дипломаннар:
I степени
- Иванов Никита доклад “Что такое зуб” ЦРР «Хомусчаан» д/с с.Хаптагай.
- Никитина Сюзанна доклад«Ууолохтордо» д/с «Сказка» Нижний –Бестях.
II степени
– Попова Саргылана доклад «Сылгы- дьо5урдаах кыыл» ЦРР д/с «Кэнчээри» с.Майя.
- Сивцев Данил доклад “Саха уонна боруода сылгы уратылара” д/с “Куоласчаан” с. Тумул.
III степени
–Карпов Петя доклад «Сардаана» Нахаринская СОШ дошкольная ступень
- Антонова Маша доклад “Удивительный мир динозавров” МАОУ “Рассолодинская СОШ” дошкольная ступень.
Номинациялар:
Чаҕылхай араатар - Петров Максим д/с “Чуораанчык” с Майя.
Киэҥ ис хоһоонноох – Ан Кристина доклад “Выращивание арбуза” Нижне-Бестяхская СОШ № 1 подготовительный класс.
Бастыҥ чинчийээччи - Афанасьева Арианна доклад “Калифорнийскай чиэрбэ” МАОУ “Рассолодинская СОШ” дошкольная ступень.
Итэҕэллээх кэпсээнньит - Захаров Денис доклад “Бэргэн буолуу оскуолата” с. Балыктах.
Хомоҕой тыллаах - Дмитриева Куннэй доклад “Сылгы саха норуотугар суолтата” д/с “Мичээрэ” с. Томтор.
Кэскиллээх кыттааччы - Соловьева Ира доклад “Хортуоппуй хантан кэлбитэй” МАОУ “Рассолодинская СОШ” дошкольная ступень.
Үбүлүөйдээх тэрээһин үрдүк таһымнаахтык ааста. Уон сыл иһигэр ситиһиилээхтик кыттыбыт 10 уһуйааҥҥа: Хаптагай “Хомусчаан”, Павловскай “ Мичээр”, А-Бэстээх “Солнышко”, Балыктаах “Звездочка”, Төхтүр “Мичил”, Төҥүлү “Олимпионик”, Майа “Мичил”, Майа “Кэнчээри”, Өлөчөй “Кэнчээри”, Тыыллыма “Күнчээн” өйдөбүнньүк статуеткалар туттарылыннылар.
Уон сылы быһа кыттыбыт оҕолор дакылааттарын түмэн, салайааччылар ахтыыларын киллэрэн, “Бастакы хардыылар” диэн үбүлүөйдээх кинигэ күн сирин көрдө. Улуус үөрэҕириитин салалтатыттан үбүлүөйдээх тэрээһиннээх уһуйааҥҥа спортивнай саалаҕа аналлаах сыаналаах бэлэх туттарылынна.
Үбүлүөйдээх тэрээһин чүмэчилээх минньигэс тордунан, баҕа санаа шардарын ыытыынан оҕолорго тэриллибит бырааһынньык күнэ өссө да үрдүккэ, ситиһиигэ, кэрэҕэ угуйан түмүктэннэ.
Маннык ааҕыы ыытыллара оҕо сайдарыгар олус туһалаах, дакылаат ааҕар оҕо сахалыы ситимнээх саҥата сайдар, дьон иннигэр толлубакка кэпсииригэр, инники олоҕор туһалаах буолар.
Салҕыы кэҥээн-сайдан, элбэх интириэһинэй тиэмэлэрдээх кыттааччылар, бырайыактар кэлэллэрин күүтэбит. Ааҕыыларга кыттан, тирэҕирэн кырачаан оҕолор билиигэ-көрүүгэ тардыһыылара кэҥии-үксүү турдун.
Суруйда: Соловьева В.А. “Күнчээн” оҕо уһуйаанын иитээччитэ.
